4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanununun 20’nci maddesine göre bölgedeki katılımcıların alt yapı ve arıtma tesislerini, bölge yapmak ve yönetmeliğe uygun usul ve esaslara göre de paylaştırmak zorundadır.
Organize Sanayi Bölge Müdürlükleri bölge sınırları içersindeki KATILIMCILARI (bina veya arsa sahiplerine) herhangi bir mal veya hizmet verdiği takdirde fatura ile sattığının bedelini alma hakkı bulunmaktadır. Aynı şekilde katılımcıların ortak kullanımı için alt yapı tesisleri yaptığı veya yaptırdığı takdirde istifade ettiği oranlar göz önüne alınarak harcamasını KATILIM PAYI altında fatura ile istifade edenlerden almaktadır.
Alt yapı tesisleri YOL, ELEKTRİK, DOĞALGAZ, SU TESİSATLARI, ARITMA, ATIK SU TESİSLERİ vb. olabilir.
Bu konuda önemli bir sorun ortaya çıkmıştır. Hala da tartışılmaktadır.
Bölgede faaliyetteki firmalar KATILMA PAYINI GİDER YAZMA VEYA AKTİFLEŞTİREREK AMORTİSMANA TABİ TUTMA konusunda tereddüt yaşamışlardır.
Bu konudaki görüşüm, tamamının hemen gider yazılmayıp, amortisman yoluyla gider yazılmasıdır.
Çünkü, Vergi Usul Kanununun 272. Maddesinde normal bakım, tamir ve temizleme giderleri dışında, gayrimenkulü genişletmek veya iktisadi kıymetini devamlı olarak arttırmak maksadıyla yapılan giderlerin gayrimenkulün maliyet bedeline eklenmesi hüküm altına alınmıştır.
Bu madde hükmüne göre, herhangi bir OSB’de arıtma tesisi yapıldığını ve herhangi bir fabrikadan katılım payının tahsil edildiğini varsayalım.
OSB sınırları içersinde olan bu fabrikanın değeri, arıtma tesisi olmayan bir başka fabrikaya nazaran bir miktar artmıştır.
Bir örnek daha vermek isterim. Türkiye’nin ilk bölgesi, BURSA ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ içersindeki 10.000 m2’lik bir fabrikanın bina değeri ile, bölge dışında aynı yapı sınıfında ve aynı malzemelerle yapılmış yine 10.000 m2’lik başka bir fabrika binasının değeri aynı olamaz. Bu farkı yaratan OSB’DEKİ ALT YAPI TESİS VE TESİSATLARIDIR.
Adı geçen alt yapı tesisleri her ne kadar gayrimenkulün içinde veya bitişiğinde olmasa da, V.U.K.’nun 269’uncu maddesinde gayrimenkullerin mütemmim cüzü ve teferruatının da gayrimenkuller gibi değerlenmesi gerektiği belirtilmiştir. Buna göre OSB’deki fabrikanın tesisat ve borularla bağlı olduğu alt yapılar binanın TEFERRUATI sayılır.
Bir defada GİDER yazma görüşü V.U.K. 40’ıncı maddesine göre faaliyetle ilgili olduğuna dayandırılmaktadır. Halbuki OSB’de bulunan BOŞ ARSALARDAN DA adı geçen alt yapı katılım paylarının çoğunluğu alınmaktadır. Bu payın faaliyetle ilişiği olmayıp, ARSA DEĞERİNİ arttırdığı tartışmasızdır.
Tereddüt edilen bu konu muhtelif kişilerce, muhtelif vilayetlerde Maliye’den yazılı sorulmuş, farklı görüşler verilmekle beraber son olarak verilen özelgeler BİR DEFADA GİDER YAZILAMAYACAĞI yolundadır. (Bursa Vergi Dairesi Başkanlığının B.07.1.GİB.4.16.17.02-VUK-06 sayılı özelgesi)
DANIŞTAY ÜÇÜNCÜ DAİRESİNDE 23.02.2006 tarih ve 2005/3326 esas; 2006/2382 karar no ile, KATILIM PAYI ADI ALTINDA yapılan ödemelerin gayrimenkulün maliyetine eklenmesi gerektiğine karar vermiştir.
Bu konuda önemli bir husus daha var. KİRACI, kira sözleşmesi hükümlerine dayanarak katılım payı öderse nasıl kayıt yapacaktır.
Kiracılar, oturdukları gayrimenkulün değerini arttırıcı bir masraf yaparlarsa, V.U.K.’nun 264’ncü maddesine göre ÖZEL MALİYET HESABINA kayıt ederek, KİRA SÖZLEŞMESİNDEKİ SÜREYE ORANTILI olarak itfa payı yoluyla GİDER yazabilecektir.
Şerif ARI
Yeminli Mali Müşavir
