Ücretli çalışan kişilerin sigortalılıkları devam ederken aynı zamanda şirket ortağı, yönetim kurulu üyesi ortak olması veya gerçek kişi olarak müstakil bir işinin olması durumunda bazı ince noktaların gözden kaçırılması sonucu yıllar sonra sigortalılıklarının iptali ile karşılaşılması söz konusu olmaktadır.
Bu sebeple iki çeşit sigortalılığı söz konusu olanların aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde durumlarını gözden geçirmelerini önemle tavsiye ediyorum.
A-) SİGORTALININ ÇALIŞTIĞI ŞİRKETE 01.10.2008 TARİHİ ÖNCESİ VEYA SONRASI ORTAK OLMASI.
Hizmet sözleşmesi ile çalışan, çalıştığı şirkete 01.10.2008 öncesi veya sonrasında ortak olursa, sosyal güvenlik açısından 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) (ücretle çalışan) bendine mi, yoksa (b) (Bağımsız çalışan) bendine mi tabi olacak? sorularına karşılık aşağıdaki açıklamalara gerek duyulmuştur.
Yukarıdaki soru cevabı 5510 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinde düzenlenmiştir. 53.üncü madde hükümlerine göre:
1- Anonim şirkete 01.10.2008 tarihinden önce işe giren personel, SGK’lı olarak çalışırken, 01.10.2008 tarihinde veya sonrasında çalıştığı şirkette pay sahibi olup, yönetim kuruluna seçildiğinde, yönetim kuruluna seçildiği tarihten bir gün önce 4/a (Ücretle çalışan) sigortalılığı sona erer, eski adıyla BAĞ-KUR 4/b sigortalılığı başlar. Kısaca bu ortak için 4/a (ücretle çalışan) kapsamında işten ayrılış bildirgesi verilmeli ve 4/b (Bağımsız çalışanlar) kapsamında işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirilmesi gerekmektedir.
2- Limited şirkete 01.10. 2008 tarihinden önce işe giren personel SGK’lı çalışırken 01.10.2008 tarihinde veya sonrasında çalıştığı şirkette pay sahibi olması durumunda, 4/a (ücretle çalışanlar) kapsamında işten ayrılış bildirgesi verilmeli ve 4/b (Bağımsız çalışanlar) kapsamında işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirilmesi gerekmektedir.
3- Anonim veya limited şirkete 01.10.2008 tarihinden önce işe girenler, 01.10.2008 tarihinden önce, çalıştığı anonim şirkette ortak ve yönetim kurulu üyesi, limited şirkete ortak olanların, 4/a sigortalı çalışmalarında boşluk olmadığı müddetçe, (Herhangi bir ay 30 gün yerine 10 gün, 20 gün çalışması durumunda 4/a sigortalılığı sona erer. Çünkü çalışılmayan günlerde bağkur devreye girer.) 4/a (Ücretle çalışanlar) kapsamındaki sigortalılık halleri aynen devam eder. Sigortalılıklarında boşluk olduğunda 4/b (Bağımsız çalışanlar) kapsamındaki sigortalılıkları başlar.
4- Anonim veya limited şirkete 01.10.2008 tarihinden sonra işe giren idari veya teknik eleman, 4/a (Ücretle çalışanlar) kapsamında çalışırken, çalıştığı anonim şirketinde, ortak ve yönetim kurulu üyesi, limited şirkette ortak olması halinde, 4/a (Ücretle çalışanlar) kapsamında işten ayrılış bildirgesi verilmeli ve 4/b (Bağımsız çalışanlar) kapsamında işe giriş bildirgesi ile Kuruma bildirilmesi gerekir.
B-) SİGORTALININ BAŞKA ŞİRKETE ORTAK OLMASI DURUMUNDA HANGİ SİGORTALILIK GEÇERLİ OLUR.
5510 sayılı Kanun’un 53 üncü maddesine göre 4/a (ücretle çalışanlar) ve 4/b (Bağımsız çalışanlar) kapsamında aynı anda çalışmalarında hangi sigortalılıklarının geçerli olacağı ile ilgili açıklamaları önceki sirkülerimizde belirtmiştik. Söz konusu konuyu örnekle açıklayacak olursak.
1- Limited şirkette ortak sıfatıyla, anonim şirkette ortak ve yönetim kurulu üyesi vasfıyla (4/b) işveren statüsünde çalışan 04.08.2013 tarihinde hizmet sözleşmesi ile ortağı olmadığı başka şirkette çalışmaya başladığında, bu şahsın, 4/a (Ücretle çalışan) kapsamında işe giriş bildirgesinin verilmesiyle, eski adıyla Bağ-Kur (4/b) sigortalılık vasfı sona erecektir.
2- 03.01.2013 tarihinde hizmet sözleşmesiyle bir anonim şirkette çalışmaya başlayan sigortalının, 4/a (Ücretle çalışan) kapsamdaki sigortalılığı devam etmekte iken, 04.08.2013 tarihinde bir limited şirkete ortak olduğu halde, 4/a (Ücretle çalışanlar) kapsamındaki sigortalılığı sona ermediği sürece, 4/b (Bağımsız çalışanlar) kapsamındaki sigortalılığı başlatılmayacaktır.
Ayrıca; İşveren yanında sigortalı çalışanlar, (SOSYAL SİGORTALI) kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar, (BAĞ-KURLU) Kamu idarelerinde çalışanlar (EMEKLİ SANDIĞI) emekli olduklarında, kendi adlarına müstakil işi varsa, yani vergi mükellefiyse, anonim şirket yönetim kurulunda olan ortaksa, limited şirket ortağı ise almakta oldukları aylıklarından %15’i oranında SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİ kesilir. Kesilme işlemini başlatmak için yazılı müracaat edilmesi gerekmektedir. Bu işlem yapılmadığı için yıllar sonra birikmiş borç ihbarnamesiyle karşılaşanların sayısı oldukça fazladır.
Emekli aylığı alanların durumlarını incelemelerini hatırlatıyorum. Çünkü hatır için veya şirketlerde ortak sayısını doldurmak maksadıyla sembolik hisse ile ortak olanlarda kesintiye tabidir.
Şerif ARI
Yeminli Mali Müşavir
